Propositie 17 Stelling

Versie Oliver Byrne

Als hoeveelheden samen genomen, proportionelen zijn,
zullen ze ook proportionelen zijn wanneer ze apart genomen worden:
dat betekent, als twee hoeveelheden samen tot één van de twee dezelfde ratio hebben
als twee andere hebben tot één van die twee,
zal het verschil van de eerste twee tot de andere dezelfde ratio hebben
als het verschil van de laatste twee heeft tot de ander van deze.

 

Laat (ro5hoek + zwhang) : zwhang = (ge4kant + blruit) : blruit, dan ro5hoek : zwhang = ge4kant : blruit.


Neem M ro5hoek > m zwhang en voeg aan beide M zwhang toe.

Dat geeft M ro5hoek + M zwhang > m zwhang + M zwhang of M (ro5hoek + zwhang) > (m + M) zwhang.


Omdat (ro5hoek + zwhang) : zwhang = (ge4kant + blruit) : blruit (hyp) en M (ro5hoek + zwhang) > (m + M) zwhang,
moet M (ge4kant + blruit) > (m + M) blruit (def 5 uit Boek V).

Dus M ge4kant + M blruit > m blruit + M blruit.

Dat geeft: M ge4kant > m blruit, door M blruit af te nemen van beide kanten.

Dat betekent, als M ro5hoek > m zwhang, dan M ge4kant > m blruit.


Op dezelfde wijze is te bewijzen dat als
M ro5hoek = of < m zwhang, dan zal M ge4kant = of < m blruit.

En dus ro5hoek : zwhang = ge4kant : blruit (def 5 uit Boek V).

Dus als hoeveelheden samen genomen, enzovoort...

dividendo

Als (a + b) : b = (c + d) : d, dan a : b = c : d.

Anders gesteld: als p : q = r : s, dan (p − q) : q = (r − s) : s


zie ook def 15 uit Boek V

Naar de versie van David E. Joyce à la Byrne

Als samengenomen hoeveelheden proportioneel zijn, dan zijn ze ook apart proportioneel.


Laat blauwrood, ro lijn, geelzwart en zw lijn samengenomen proportioneel zijn,
zodat blauwrood : ro lijn = geelzwart : zw lijn (prop 14 uit Boek V).


Neem gelijke veelvouden bl stlijn, ro stlijn, ge stlijn en zw stlijn
van bl lijn, ro lijn, ge lijn en zw lijn.

En neem andere gelijke veelvouden ro dun en zw dun van ro lijn en zw lijn.


Omdat bl stlijn dezelfde veelvoud van bl lijn is als ro stlijn is van ro lijn,
moet bl stlijn dezelfde veelvoud zijn van bl lijn als blstrost is van blro lijn
(prop 1 uit Boek V).


Verder is bl stlijn dezelfde veelvoud van bl lijn als ge stlijn is van ge lijn,
dus blstrost is dezelfde veelvoud van blro lijn als ge stlijn is van ge lijn.


Daar ge stlijn dezelfde veelvoud van ge lijn is als zw stlijn van zw lijn,
moet ge stlijn dezelfde veelvoud van ge lijn zijn als gezw stlijn is van gezw lijn
(prop 1 uit Boek V).


Nu ge stlijn dezelfde veelvoud is van ge lijn als blstrost is van blro lijn,
geldt: blstrost is dezelfde veelvoud van blro lijn als gezw stlijn is van gezw lijn.

Daarom zijn blstrost en gezw stlijn gelijke veelvouden van blro lijn en is van gezw lijn.


Omdat ro stlijn dezelfde veelvoud van ro lijn is als zw stlijn is van zw lijn
en ook ro dun dezelfde veelvoud is van ro lijn als zw dun is van zw lijn,
moet de som rost rodun dezelfde veelvoud van ro lijn zijn als zwst zwdun is van zw lijn
(prop 2 uit Boek V).


En omdat blro lijn : ro lijn = gezw lijn : zw lijn
en van blro lijn en gezw lijn gelijke veelvouden blstrost en gezw stlijn genomen zijn
alsmede van ro stlijn en zw stlijn gelijke veelvouden rost dun en zwst dun,
moet als blstrost >, = of < rost dun, ook gestzwst >, = of < zwst dun.


Laat blstrost > rost dun en trek ro stlijn van beide af.
Dan moet bl stlijn > ro dun.


Nu blstrost > rost dun, dan gezw lijn > zwst dun,
moet gezw lijn > zwst dun en als zw stlijn van beide wordt afgetrokken,
dan ge stlijn > zw dun,
zodat als bl stlijn > ro dun en dan ook ge stlijn > zw dun.


Op dezelfde wijze is te bewijzen dat
als bl stlijn = of < ro dun, dan ge stlijn = of < zw dun.


En bl stlijn en ge stlijn zijn gelijke veelvouden van bl lijn en ge lijn,
terwijl ro dun en zw dun andere gelijke veelvouden zijn van ro lijn en zw lijn.

Dus bl lijn : ro lijn = ge lijn : zw lijn (def 5 uit Boek V).


Daarom geldt: Als samengenomen hoeveelheden proportioneel enzovoort.

Figuur propositie 17

vorige / volgende