Propositie 21 Stelling

Versie Oliver Byrne

Als er drie hoeveelheden zijn, en drie andere, die dezelfde reden hebben, twee aan twee genomen; maar in gekruiste volgorde; dan als de eerste hoeveelheid groter is dan de derde, zal de vierde groter zijn dan de zesde; en als gelijk, gelijk; en als minder, minder.

 

Laat ge5hoek, roruit en bl4kant de eerste drie hoeveelheden zijn en blruit, rodrup en gerond de andere drie,

zodat ge5hoek : roruit = rodrup : gerond en roruit : bl4kant = blruit : rodrup.


Dan, als ge5hoek >, = of < bl4kant, zal blruit >, = of < gerond.


Ten eerste, laat ge5hoek > bl4kant.

Omdat roruit iedere andere hoeveelheid is, geldt: ge5hoek : roruit > bl4kant : roruit (prop 8 uit Boek V).


Ook geldt: rodrup : gerond = ge5hoek : roruit (hyp).

Dus rodrup : gerond > bl4kant : roruit (prop 13 uit Boek V).


En omdat roruit : bl4kant = blruit : rodrup (hyp), moet bl4kant : roruit = rodrup : blruit (inv).


Aangetoond is dat rodrup : gerond > bl4kant : roruit.

Dus rodrup : gerond > rodrup : blruit (prop 13 uit Boek V).

En dus gerond < blruit. Dat betekent blruit > gerond.


Laat nu ge5hoek = roruit. Dan zal blruit = gerond.


Omdat ge5hoek = roruit, geldt: ge5hoek : roruit = bl4kant : roruit (prop 7 uit Boek V).

Verder geldt: ge5hoek : roruit = rodrup : gerond (hyp) en bl4kant : roruit = rodrup : blruit (hyp en inv).

Dus rodrup : gerond = rodrup : blruit (prop 11 uit Boek V). En dus blruit = gerond (prop 9 uit Boek V).


Laat tot slot ge5hoek < bl4kant. Dan zal blruit > gerond.


Want nu geldt: bl4kant > ge5hoek.

En aangetoond is dat bl4kant : roruit = rodrup : blruit en roruit : ge5hoek = gerond : rodrup.

Dus als in het eerste geval moet gerond > blruit. Dat betekent blruit < gerond.


Dus als er drie hoeveelheden, enzovoort...

a : b = e : f en b : c = d : e,
dan als a <, = of > c moet d <, = of > f

Naar de versie van David E. Joyce à la Byrne

Als er drie hoeveelheden zijn en evenveel andere hoeveelheden,
die twee aan twee genomen proportioneel zijn in tegenovergestelde volgorde
(bl lijn : ge lijn = ge stlijn : ro stlijn en ge lijn : ro lijn = bl stlijn : ge stlijn
(def 18 uit Boek V), dan
als ex equo bl stlijn >, = of < ro stlijn, dan bl lijn >, = of < ro lijn.


Laat bl lijn > ro lijn ex equo.


Daar bl lijn > ro lijn en ge lijn een andere hoeveelheid is,
moet bl lijn : ge lijn > bl lijn : ge lijn (prop 8 uit Boek V).


Ook geldt: bl lijn : ge lijn = ge stlijn : ro stlijn.

Omkering geeft: ro lijn : ge lijn = ge stlijn : bl stlijn.

Dus ge stlijn : ro stlijn > ge stlijn : bl stlijn (cor in prop 7 en prop 13 uit Boek V).


Nu geldt dat dat tot wat hetzelfde een grotere ratio heeft kleiner is.

Dus ro stlijn < bl stlijn en dus bl stlijn > ro stlijn (prop 10 uit Boek V).


Op dezelfde wijze is te bewijzen dat
als bl lijn = of < ro lijn, dan bl stlijn = of < ro stlijn.


Daarom geldt: Als er drie hoeveelheden zijn en enzovoort.

Figuur propositie 21

vorige / volgende